Wanneer ben je als consument geneigd om een bezoek te brengen aan een podium? Wat kunnen hiervan de motieven zijn? Bezoekers kunnen naar een podium komen voor de muziek, voor de voorstelling, voor een gezellig avondje uit, voor de ontspanning, om iets nieuws te willen beleven, uit gewoonte (elke vrijdag/herhalingsbezoek), vanwege eerdere ervaringen, meegenomen door vrienden, voor de gezellige sfeer, voor… Een legio aan redenen/motieven spelen een rol voor het daadwerkelijke bezoek aan het podium.
Motieven om te komen kunnen intrinsiek en extrinsiek zijn. Het mooie aan podiumkunst is dat inhoudelijke overwegingen, intrinsieke motivatie, een rol kunnen spelen (kenners en fans). Aan de andere kant zie je dat bezoekers ook komen , omdat ze samen met vrienden iets willen doen. Een vorm van extrinsieke motivatie. Radbourne (2009) spreekt van collective engagement. Vriendenverenigingen, lidmaatschap theater, interactie via social media spelen een rol bij de collectieve betrokkenheid.
Pulh, Marteaux, & Mencarelli (2008) onderscheiden acht bezoekersmotieven, nl.:
Esthetiek
Cognitieve prikkeling
Reductie
Transcendentie
Binding
Sociale distinctie
Entertainment
Variëteit en nieuwigheid
Esthetiek: Dit motief prikkelt de emoties en fantasie van de podiumkunstbezoeker, wat resulteert in directe ‘belevingsopbrengst’ van de voorstelling voor de bezoeker. De bezoeker ervaart bijvoorbeeld ‘plezier’ of ‘ontroering’ (Roose & Waege, 2003) en vormt vaak een esthetisch oordeel van de voorstelling zoals ‘ik heb ervan genoten’ of ‘het was prachtig’ (Pulh et al., 2008).
Cognitieve prikkeling: Dit bezoekersmotief heeft zowel betrekking op kennisoverdracht van specifieke genres en gebeurtenissen uit het heden of verleden (Roose & Waege, 2003) als op ‘educatie’ (Pine & Gilmore, 2005). Cognitieve prikkeling vergroot de persoonlijke ontwikkeling, zelfkennis en het intellectueel van de bezoeker en draagt bij aan de ‘verrijking’ van de bezoeker ( Pulh et al., 2008).
Reductie: Het bezoekersmotief reductie heeft betrekking op een podiumbezoek voor de ontspanning; even weg van de dagelijkse beslommeringen
Transcendentie: Bij bezoekersmotief ‘transcendentie’ stijgt de bezoeker boven zichzelf uit en vindt “verruiming of transformatie van het bewustzijn” plaats (Boorsma, 1998, p. 216).
Binding: Het bezoekersmotief binding heeft betrekking op het onderhouden van contacten, het versterken van (familie)banden/sociale relaties en het samen delen van een gebeurtenis. Bij dit motief kan de voorstelling van secundair belang zijn omdat de bezoeker de voorstelling om niet genrespecifieke redenen bezoekt (Roose & Waege, 2003).
Sociale distinctie: Middels sociale distinctie onderscheidt de klant zichzelf van anderen (Caldwell, 2001) en geeft zo een bepaald beeld, betekenis of indruk van zichzelf af. Podiumkunstbezoek vanuit dit bezoekersmotief hangt samen met statusvertoon en het verwerven van prestige.
Entertainment: ‘Geamuseerd worden’ staat bij dit motief centraal Belangrijke aspecten hierbij worden gevormd door ontspanning (Bouder-Pailler, 1999) en er ‘gezellig uit zijn’ (Roose & Waege, 2003). Kenmerkend aan entertainment is de passiviteit van de bezoeker (Pine & Gilmore, 2005). ‘Geamuseerd worden’, ‘plezier hebben’ en ‘genot’ zijn de belangrijke doelen van het bezoek.
Variëteit en nieuwigheid: Het bezoekersmotief variëteit en nieuwigheid kenmerkt zich door de behoefte aan het beleven van nieuwe ervaringen, waarbij de bezoeker verlangt naar een experiment (Roose & Waege, 2003). Iets nieuws mee willen maken is een belangrijk doel van het bezoek.
Literatuur
Boer, C. en Brennecke, S. (2009) Media en publiek. Theorieën over media-impact. Amsterdam: Boom
Boorsma, M. (1998). Kunstmarketing: hoe marketing kan bijdragen aan het maatschappelijk functioneren van kunst, in het bijzonder van toneelkunst in Nederland. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen.
Bouder-Pailler, D. (1999). A model for measuring the goals of theatre attendance, International Journal of Arts Management 1 (2), 4-14.
Hermes, J. en Borghuis, P. (2013), under review, Publiek 2.0. Onderzoek naar sociale mediamogelijkheden voor podiummarketing, Tijdschrift voor Vrijetijdsstudies, themanummer Podiumkunsten
Pine, J. & Gilmore, B. (2005). De Beleveniseconomie: werk is theater en elke onderneming creëert zijn eigen podium. Den Haag: Academic Service
Pulh, M., Marteaux, S., & Mencarelli, R. (2008). Positioning Strategies of Cultural Institutions: a renewal of the offer in the face of shifting consumer trends. International Journal of Arts Management 10(3), 4-20.
Radbourne, J., K. Johanson, H. Glow & T. White (2009) The audience experience. Measuring quality in the performing arts. International Journal of Arts Management 11(3), pp. 16-29
Rooij, P. de (2013) Customer loyalty to performing arts venues. Between routines and coincidence. Proefschrift Universiteit van Tilburg (gevonden op: arno.uvt.nl/show.cgi?fid=129325, zomer 2013).
Roose, H., & Waege, H. (2003). Van passant tot connaisseur: een empirische studie over de interne gelaagdheid en de esthetische verwachtingen van het hedendaagse publiek, Mens en Maatschappij 78,242-263.
